Sinds 11 februari 2025 biedt de website van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) een aantrekkelijk gepresenteerde ‘drie-eenheid’ over digitalisering en de Nederlandse kenniseconomie. Deze nieuwe presentatievorm beantwoordt vragen zoals hoeveel studenten een hbo-diploma hebben behaald, hoeveel bedrijven investeren in onderzoek en ontwikkeling, en hoeveel 75-plussers dagelijks internet gebruiken. De drie-eenheid bestaat uit een dashboard, publicaties en een dossier, die samen een breed en diepgaand overzicht bieden.
Actueel en toegankelijk
De nieuwe CBS-producten zijn actueel, overzichtelijk en toegankelijk. Ze vervangen de jaarlijkse publicatie ‘ICT, kennis en economie’, die sinds 2011 werd uitgegeven. Bart Klijs, projectleider en onderzoeker bij team Cultuur, Toerisme en Technologie, verklaart: “De meeste cijfers worden al jaren bijgehouden binnen het CBS, maar we zijn blij dat we nu een nieuwe vorm van presentatie hebben gevonden.”
Gemakkelijker nieuwe cijfers toevoegen
Klijs benadrukt twee grote voordelen van de nieuwe presentatievorm. Ten eerste is de verbeterde en meer overzichtelijke presentatie, die het bereik en de doelgroep moet vergroten. Het CBS streeft ernaar om meer mensen te bereiken, van beleidsmakers tot belangstellende Nederlanders. Ten tweede biedt de nieuwe vorm meer flexibiliteit: nieuwe cijfers kunnen tussendoor gemakkelijker worden toegevoegd. Voorheen werd er jaarlijks één keer een update gepubliceerd.
In één oogopslag
Het dashboard Digitalisering en kenniseconomie biedt in één oogopslag informatie zoals het aantal 75-plussers dat dagelijks internet gebruikt, dat in 2024 gestegen is tot 75 procent in vergelijking met 16 procent in 2012. Ook het aantal bedrijven dat kunstmatige intelligentie toepast, is gestegen van 14 procent in 2023 naar 23 procent in 2024. Renske Verweij, onderzoeker Beleidsstatistiek bij het CBS, legt uit: “Het dashboard is een website met interactieve figuren. Gebruikers kunnen onderwerpen, periodes en groepen selecteren, zoals het aantal particulieren dat online aankopen doet of het aantal bedrijven met personeel dat met internet werkt.”
Aantal e‑mails en tekstberichten
Het dashboard, de publicaties en het dossier belichten zes thema’s. De eerste drie gaan over digitalisering: ICT-gebruik bij personen, ICT-gebruik bij bedrijven en ICT & economie. Voorbeelden zijn het aantal verzonden e‑mails en tekstberichten, het aantal telewerkende medewerkers en het aantal ICT-medewerkers in Nederland.
Kenniseconomie
De overige drie thema’s gaan over de kenniseconomie. Klijs legt uit: “In een kenniseconomie is kennis belangrijk. Dit wordt opgebouwd in het onderwijs, wat het thema kennispotentieel betreft. Andere thema’s zijn research & development (R&D) en innovatie.” Voorbeelden van vragen die worden beantwoord, zijn hoeveel geld er wordt besteed aan R&D en hoeveel bedrijven hebben geïnnoveerd.
Duiding bij de cijfers
Terwijl het dashboard snel specifieke cijfers biedt, bieden de publicaties Digitalisering en kenniseconomie inhoudelijke verdieping. Jaarlijks wordt een overzichtsartikel geschreven en worden verdiepende publicaties aangeboden over specifieke onderwerpen zoals cybersecurity en online platformen. Klijs: “Deze artikelen geven duiding bij de cijfers en gaan dieper in op onderwerpen die kort aan bod komen in het dashboard.”
Verweij en Klijs zijn tevreden met de nieuwe presentatievorm. Klijs sluit af: “Het geheel geeft diepgang aan de cijfers, maar is ook overzichtelijk en toegankelijk. Dankzij goede samenwerking binnen het CBS komen de data op deze manier nog meer tot hun recht.”
De impact van digitalisering op de samenleving
De digitalisering heeft een diepgaande impact op onze samenleving. Van de manier waarop we communiceren tot hoe we werken en leren, technologie verandert onze dagelijkse bezigheden. Het CBS-dashboard biedt inzicht in deze veranderingen door middel van interactieve grafieken en figuren. Zo kan men bijvoorbeeld zien hoe het aantal mensen dat online winkelt is gestegen in de afgelopen jaren. Dit geeft niet alleen inzicht in consumentengedrag, maar ook in de groei van e‑commerce en de daarmee gepaard gaande economische veranderingen.
Het belang van kunstmatige intelligentie
Een van de meest opvallende trends in de digitalisering is de toename van het gebruik van kunstmatige intelligentie (KI). Bedrijven investeren steeds meer in KI om efficiënter te werken en nieuwe innovaties te ontwikkelen. Het CBS-dashboard toont dat het aantal bedrijven dat KI toepast, significant is gestegen. Dit heeft implicaties voor de arbeidsmarkt, aangezien sommige taken geautomatiseerd kunnen worden, terwijl er ook nieuwe banen ontstaan in het KI-domein.
Onderwijs in de kenniseconomie
In een kenniseconomie is onderwijs cruciaal. Het CBS-dashboard en de bijbehorende publicaties bieden inzicht in het aantal mensen dat een diploma behaalt op verschillende niveaus, van mbo tot universitair onderwijs. Dit geeft een beeld van het kennisniveau in Nederland en hoe dit zich ontwikkelt. Ook wordt er gekeken naar het aantal studenten in technische vakken, wat belangrijk is voor de innovatiecapaciteit van het land.
Innovatie en onderzoek
Innovatie is een drijvende kracht achter economische groei. Het CBS-dashboard toont hoeveel bedrijven investeren in onderzoek en ontwikkeling (R&D) en hoeveel daarvan resulteert in nieuwe producten of diensten. Dit geeft inzicht in de innovatieve kracht van de Nederlandse economie en hoe deze zich ontwikkelt in de tijd. Door deze gegevens te volgen, kunnen beleidsmakers beter inschatten waar investeringen nodig zijn om innovatie te stimuleren.
Toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid
Een van de belangrijkste doelen van het nieuwe CBS-dashboard is om de gegevens toegankelijker te maken voor een breed publiek. Dit betekent niet alleen dat de presentatie aantrekkelijk en overzichtelijk is, maar ook dat de gegevens gemakkelijk te vinden en te interpreteren zijn. Dit is cruciaal om zowel beleidsmakers als burgers te informeren over de staat van de digitalisering en kenniseconomie in Nederland.
Toekomstige uitdagingen
Hoewel de digitalisering veel voordelen biedt, brengt ze ook uitdagingen met zich mee. Het CBS-dashboard helpt om deze uitdagingen in kaart te brengen, zoals de digitale kloof tussen verschillende bevolkingsgroepen en de impact van automatisering op de arbeidsmarkt. Door deze gegevens te volgen, kunnen beleidsmakers beter voorbereid zijn op de toekomst en maatregelen nemen om de negatieve effecten te beperken.
Het nieuwe CBS-dashboard, samen met de publicaties en het dossier, biedt een waardevolle bron van informatie over digitalisering en de kenniseconomie in Nederland. Door deze gegevens toegankelijk en begrijpelijk te maken, kan het CBS een belangrijke bijdrage leveren aan het debat over de toekomst van onze samenleving in een steeds meer gedigitaliseerde wereld. Het is een stap vooruit in het begrijpen van hoe technologie ons leven vormt en hoe we hierop kunnen inspelen om een duurzame en innovatieve toekomst te creëren.
0 reacties