De gemeente Waalwijk is officieel gestart met een pilot waarin ze gebruik gaan maken van de AI-assis­tent MAAT die speciaal voor het raads­do­mein is ontwik­keld. Deze chatbot gebruikt tientallen relevante begro­tings­do­cu­menten en automa­tisch gegene­reerde trans­crip­ties van de verga­de­ringen. In aanloop naar de behan­de­ling van de Begro­ting 2026 helpt MAAT raads­leden en griffie­me­de­wer­kers om snel, trefzeker en contro­leer­baar antwoorden te vinden op inhou­de­lijke vragen van raads­leden. MAAT wordt ingezet naast het bestaande raads­in­for­ma­tie­sys­teem Notubiz van de gemeente Waalwijk.

De komende periode staat voor gemeenten in het teken van het zogeheten Ravijn­jaar 2026. Door een struc­tu­rele daling van de Rijks­bij­drage (Gemeen­te­fonds) staan lokale begro­tingen extra onder druk. Dat vergroot de behoefte aan snelle, feite­lijke en contro­leer­bare infor­matie voor raads­leden om besluit­vor­ming te versnellen.

Hierdoor is de verwach­ting dat aanko­mende begro­tings­cy­clus tot nog meer (techni­sche) vragen van raads­leden aan de griffie zal leiden dan normaal. Deze vragen leiden tradi­ti­o­neel al tot veel benodigde capaci­teit, tijd en geld van de griffie om te beant­woorden. AI biedt de mogelijk­heid om deze werkdruk op griffies te vermin­deren en kosten­ef­fi­ciënt onder­steu­ning te bieden voor het beant­woorden van vragen van raads­leden met behoud van kwaliteit.

MAAT is een AI-systeem speci­fiek ontwik­keld en opgezet voor het raads­do­mein. Het systeem sluit daarbij aan op de werkprak­tijk van raads­leden en griffies. De speciale inrich­ting voor de begro­tings­cy­clus 2026 is een voorbeeld daarvan. Het systeem biedt een veilige en verant­woorde omgeving om de voordelen van (genera­tieve) AI in te zetten:

1. Afgestemd op raads­in­for­matie. MAAT is speci­fiek ingericht voor de begro­tings­casus. Dat betekent dat de AI-assis­tent alleen de ingelezen documenten en trans­cripten van de verga­de­ringen gebruikt voor beant­woor­ding. Antwoorden zijn daarnaast eenvoudig contro­leer­baar via de directe bronver­wij­zingen (document­pas­sage of verga­der­frag­ment) die het systeem teruggeeft.
2. Infor­matie uit documenten en verga­de­ringen. De antwoorden op de techni­sche (inhou­de­lijke) vragen van raads­leden bevinden zich vaak in de documenten en/​of zijn besproken in eerdere verga­de­ringen. Om die reden leest de AI-assis­tent ter voorbe­rei­ding alle inhoud uit de documenten in en maakt automa­tisch trans­cripten van eerdere verga­de­ringen. Het systeem baseert haar antwoorden alleen op deze informatie.
3. Genera­tieve AI als versneller. MAAT biedt de mogelijk­heid om op een natuur­lijke wijze vragen te stellen over de begro­ting van 2026. De gebruiker is daarbij niet afhan­ke­lijk van een speci­fieke verwoor­ding of exacte termen, zoals veelal het geval is bij zoeken in raadsinformatiesystemen.

“AI heeft veel potentie en daarom starten wij deze pilot. Met MAAT verwachten we dat techni­sche (begrotings)vragen sneller en consis­tenter beant­woord kunnen worden, zonder extra druk op de griffie en de ambte­lijke organi­satie. Dat we daarbij direct de gebruikte bronnen zien is belang­rijk. Dat helpt bij zorgvul­dige besluit­vor­ming in een uitda­gend begro­tings­jaar”, zegt Jeroen Deneer, griffier bij de gemeente Waalwijk.

MAAT is binnen enkele weken opera­ti­o­neel en draait volledig in een besloten West-Europese Micro­soft Azure-omgeving, onder regie van de gemeente. Gegevens blijven veilig, worden niet gebruikt voor AI-training en kunnen ook met niet-Ameri­kaanse modellen worden verwerkt. Antwoorden zijn trans­pa­rant dankzij herleid­bare bronver­wij­zingen, zodat raads­leden deze eenvoudig kunnen controleren.

“Vanuit AethiQs willen wij graag verant­woord en veilig gebruik van AI naar het raads­do­mein brengen. Daarom zorgen wij dat de data veilig blijft en antwoorden contro­leer­baar. Griffie en raads­leden blijven daarbij centraal staan in het proces”, aldus Mark Verschuren, Partner & Chief Data & AI bij AethiQs.

AethiQs heeft MAAT geïmple­men­teerd bij de Gemeente Waalwijk en biedt andere Neder­landse gemeenten tijdens de begro­tings­pe­riode 2026 tijde­lijk toegang tot MAAT. In oktober dit jaar organi­seert AethiQs het kennis­event Round­tober waarin kennis wordt gedeeld en kwesties als de invloed van AI in gemeen­te­raden aan bod komen. Men kan zich hiervoor aanmelden via: https://​aethiqs​.nl/​r​o​u​n​d​t​o​b​e​r​-​2025