Uitvin­dingen op het gebied van vaccins, mRNA-onder­zoek, materi­aal­kunde en laser­tech­no­logie zijn allemaal voort­ge­komen uit univer­si­tair onder­zoek. Uit een nieuw rapport dat vandaag is gepubli­ceerd door het Europees Octrooi­bu­reau (EOB), blijkt dat octrooi­aan­vragen voor uitvin­dingen van Europese univer­si­teiten de voorbije twee decennia zijn toege­nomen. Ze zijn nu goed voor 10,2% van alle octrooi­aan­vragen die bij het EOB worden ingediend door Europese aanvra­gers. In België verte­gen­woor­digen acade­mi­sche octrooien 16,6% van alle Europese octrooi­aan­vragen die tussen 2000 en 2020 bij het EOB zijn ingediend door Belgi­sche aanvragers. 

Volgens het onder­zoek staat België op de 8e plaats in Europa voor het totale aantal acade­mi­sche patenten, na Duits­land, Frank­rijk, het Verenigd Konink­rijk, Italië, Zweden en Zwitser­land. Belgi­sche univer­si­teiten lagen de afgelopen twee decennia aan de basis van 4.4% van alle acade­mi­sche octrooien in Europa. Ons land staat op de vijfde plaats wat betreft acade­mi­sche octrooien per hoofd van de bevol­king, met 422 acade­mi­sche octrooien per miljoen inwoners die tussen 2000 en 2020 werden aangevraagd.

Zesen­twintig Belgi­sche univer­si­teiten dienden in de periode 2000 – 2020 minstens één Europese octrooi­aan­vraag in bij het EOB. De KU Leuven had het hoogste aantal acade­mi­sche octrooien van alle Belgi­sche univer­si­teiten, met 1.772 octrooi­aan­vragen tussen 2000 en 2020. De univer­si­teit wordt gevolgd door de Univer­si­teit Gent met 1.115 octrooien en de Vrije Univer­si­teit Brussel, met 908 octrooien. De top 5 wordt vervol­le­digd door Univer­sité Catho­lique de Louvain en Univer­sité de Liège.

De KU Leuven staat op de 19e plaats in de top van Europese univer­si­teiten wat betreft het aantal startups dat acade­mi­sche octrooi­aan­vragen indient.

Het rapport, de eerste uitge­breide analyse in zijn soort, is gebaseerd op gegevens voor 1200 Europese univer­si­teiten die octrooi­aan­vragen hebben ingediend bij het EOB tussen 2000 – 2020. Naast octrooi­aan­vragen die recht­streeks door de univer­si­teiten zelf zijn ingediend, kijkt het onder­zoek ook naar indirecte aanvragen door andere entiteiten, maar waarbij onder­zoe­kers verbonden aan de univer­si­teit als uitvin­ders op het octrooi worden genoemd. De studie laat zien dat 68% van de Belgi­sche octrooien recht­streeks door de univer­si­teiten zelf worden aangevraagd.

“Europa kent een lange traditie van acade­mi­sche uitmun­tend­heid, maar we hebben soms moeite om onder­zoek om te zetten in commer­cieel succes,” zegt EOB-voorzitter António Campinos. “Deze studie werpt licht op de acade­mi­sche vinding­rijk­heid in heel Europa en vormt een nuttige basis op beleids- en strate­gie­vlak. Door octrooien te benutten via licen­ties, samen­wer­king of spin-outs kunnen univer­si­teiten hun impact vergroten en zowel markt- als sociale waarde creëren. Zoals het recente rapport van Mario Draghi onder­streept, is er nog veel werk om in Europa een interne markt voor onder­zoek en techno­logie tot stand te brengen, uit ons onder­zoek blijkt immers dat 10% van de start-ups met acade­mi­sche octrooien nu in de VS is gevestigd.”

Eigendom van octrooien door universiteiten neemt toe

Twee derde van alle octrooi­aan­vragen van univer­si­teiten in de voorbije twintig jaar is niet recht­streeks door de univer­si­teiten zelf ingediend, maar door andere entiteiten, hoofd­za­ke­lijk bedrijven. Kleine en middel­grote onder­ne­mingen alleen al namen 30% van die aanvragen voor hun rekening. Europese univer­si­teiten hebben hun octrooi­aan­vragen voor acade­mi­sche uitvin­dingen in de loop der jaren echter opgevoerd, waarbij het aandeel is gestegen van 24% van alle acade­mi­sche octrooi­aan­vragen in 2000 tot 45% in 2019. Dat wijst op een aanzien­lijke verschui­ving in de praktijk en het beleid op het gebied van intel­lec­tuele eigendom.

Meer Europese samenwerking nodig

Uit het rapport blijkt dat een klein aantal Europese univer­si­teiten (5% van de 1200 univer­si­teiten in het onder­zoek) goed is voor de helft van alle acade­mi­sche octrooi­aan­vragen. Ze richten zich meer op weten­schap­pe­lijke domeinen en worden onder­steund door speciale bureaus voor kennis­over­dracht. Zo’n 62% van de univer­si­teiten draagt dan weer slechts 8% bij. Maar die groep van kleine univer­si­teiten die minder octrooi­aan­vragen indient, speelt wel een belang­rijke rol in het natio­nale innovatie-ecosys­teem. Het rapport kijkt ook naar samen­wer­king op het gebied van acade­mi­sche uitvin­dingen, die vaak nog beperkt is tot lokale partners in hetzelfde land, wat sugge­reert dat er meer grens­over­schrij­dend poten­tieel is in Europa.

Universiteiten en hun spin-outs vinden

Het onder­zoek, ontwik­keld door het Obser­va­tory on Patents and Techno­logy van het EOB in samen­wer­king met het Fraun­hofer Insti­tute for Systems and Innova­tion Research (Fraun­hofer ISI), is het eerste uitge­breide lange­ter­mijn­on­der­zoek naar octrooien van Europese univer­si­teiten en de uitda­gingen waarmee ze worden gecon­fron­teerd bij het op de markt brengen van hun uitvin­dingen. Het gaat in op enkele van de actie­ge­bieden die vorige maand werden voorge­steld in het verslag van Mario Draghi over het Europese concurrentievermogen1.

Investeerders in contact brengen met investeringsklare startups in Europa

Het EOB heeft nu zijn Deep Tech Finder bijge­werkt, zodat gebrui­kers eenvoudig univer­si­taire octrooien en hun spin-outs kunnen opzoeken, maar ook andere inves­te­rings­waar­dige start-ups met Europese octrooien of aanvragen. De gratis online­tool bevat gegevens over bijna 900 Europese univer­si­teiten en de bedrijfs­pro­fielen en octrooiportfolio’s van meer dan 1500 spin-outs. De verbe­terde DTF stroom­lijnt de verbin­ding tussen de acade­mi­sche wereld en de inves­te­rings­ge­meen­schap als nooit tevoren. De upgrade beves­tigt opnieuw de toewij­ding van het EOB aan het onder­steunen van diepgaande techno­lo­gi­sche innovatie in heel Europa.