Als we nu de juiste keuzes maken, kan Neder­land een van de belang­rijkste spelers worden op het gebied van artifi­cial intel­li­gence. Dat stelt inves­te­rings­fonds Invest-NL op basis van een markt­ana­lyse van AI-expert Stefan Leijnen, lector aan Hogeschool Utrecht. Zijn studie laat zien hoe de wereld­wijde AI-ontwik­ke­ling verschuift: weg van grote taalmo­dellen richting nieuwe, energie­zui­nige hardware en nieuwe datastromen.

De analyse van Stefan Leijnen, Deepdive AI, heeft het natio­nale inves­te­rings­fonds Invest-NL belang­rijke inzichten opgele­verd voor hun inves­te­rings­stra­tegie. De boodschap is helder: Neder­land moet niet meedoen aan de race van gisteren, maar aan de race van morgen. Die nieuwe race draait om energie-effici­ënte hardware en om AI die de fysieke wereld begrijpt. Het fonds heeft op basis van de analyse een route uitge­stip­peld waarlangs Neder­land een toppo­sitie zou kunnen bereiken op het gebied van AI.

Verbinden aan de fysieke wereld

Dat lukt niet met eigen programma’s of taalmo­dellen, zoals ChatGPT. Op dat gebied zijn de grote techbe­drijven niet meer in te halen, stelt de analyse. In de niches valt echter nog een techno­lo­gi­sche voorsprong – en veel winst – te behalen. Met name op het gebied van techno­logie en oplos­singen die AI en de fysieke wereld beter met elkaar verbinden. Zo moet er worden geïnves­teerd in energie­zui­nige chips. De digitale economie kost steeds meer energie, deze chips zullen van groot belang zijn voor de toekomst ervan. Een goed voorbeeld zijn de AI-chips van het Eindho­vense bedrijf Axelera, dat eerder dit jaar al een subsidie van 61 miljoen euro ontving van de EU.

Van klimaatmodellen tot medicijnontwikkeling

Ook super­snelle netwerken, die meer data sneller kunnen verwerken, zijn een niche waarin Neder­land een toppo­sitie kan innemen. Netwerken moeten immers de snelgroei­ende stroom infor­matie voor AI-toepas­singen aankunnen. Verder is er een wereld te winnen op het gebied van verhan­del­bare data over de fysieke wereld, zoals camera- en radar­beelden en data uit warmte- en geluids­sen­sors. Maar ook weten­schap­pe­lijke data. “Want ook de weten­schap staat in contact met de echte wereld. Als je daar goed staat, kan je ervoor zorgen dat AI gebruikt wordt om allerlei nieuwe, weten­schap­pe­lijke modellen te ontwik­kelen; die klimaat­ver­an­de­ring kunnen voorspellen, die nieuwe medicijnen kunnen helpen ontwik­kelen en nieuwe materi­alen kunnen bedenken”, aldus Leijnen tegen BNR Nieuws­radio.

Makelaar in data

Het gaat hier dus niet om AI gebaseerd op digitale teksten, zoals taalmo­dellen als ChatGPT, maar om AI gebaseerd op data uit de fysieke wereld. Deze zogenaamde wereld­mo­dellen kunnen AI-apparaten, zoals zelfrij­dende auto’s en robots, helpen de fysieke wereld te ‘begrijpen’. “Die modellen zullen energie-efficiënt en privacy-vrien­de­lijk moeten zijn”, zegt Leijnen. “Daar liggen de kansen voor Neder­land en Europa. Als we mee willen doen in AI, en dat is ontzet­tend belang­rijk voor de problemen van morgen, dan moeten we vooruit durven kijken. Neder­land zou hierin een makelaar voor betrouw­bare data kunnen worden.”