Neder­land vergrijst snel: inmid­dels is meer dan één op de vierwerk­ne­mers 55-plus. Dat aandeel stijgt verder, terwijl veel organi­sa­ties nog steeds plannen op beschik­baar­heid in plaats van belast­baar­heid. Het gevolg is dat teams sneller leeglopen dan vacatures kunnen worden ingevuld. Volgens Bastiaan Schoon­hoven, COO bij Dyflexis, moeten organi­sa­ties daarom anders naar roosteren kijken.

Cijfers van het CBS laten zien dat het aandeel 55-plussers in tien jaar tijd is gestegen van 20 naar 27 procent. Die groei komt door de stijgende levens­ver­wach­ting en het langer doorwerken. Het wordt daardoor steeds belang­rijker om profes­si­o­nals duurzaam inzet­baar te houden. 

Van aanwezig zijn naar inzetbaar blijven

Roosteren is daarmee niet alleen een plannings­vraag meer, maar ook een strate­gisch vraag­stuk over belas­ting, herstel en kennis­be­houd. De focus verschuift daarbij van kosten en beschik­baar­heid naar inzet­baar­heid, kennis­bor­ging en gezond­heid. Een vast patroon volstaat daarbij niet meer: planning wordt maatwerk. Dyflexis onder­scheidt vijf principes die organi­sa­ties in de nabije toekomst helpen vooruit te plannen in plaats van achteraf te corrigeren:

1. Energie-gestuurd plannen

Voor senior medewer­kers is een voorspel­baar werkritme geen luxe, maar een randvoor­waarde om fit te blijven. Late diensten, zware fysieke taken en lange aaneen­ge­sloten diensten zijn minder geschikt naarmate de leeftijd stijgt. Door werk- en bioritme op elkaar af te stemmen, gaan organi­sa­ties uitval voorkomen en ervaren krachten langer gezond en produc­tief houden. Kort gezegd: energie­ge­richt plannen gaat ervoor zorgen dat mensen langer inzet­baar zijn.

2. Andere taakverdeling

Teams worden ingericht op basis van rol en kracht, niet alleen op functie. Ervaren medewer­kers draaien minder zware diensten en krijgen vaker rollen waarin kennis, kwali­teit en begelei­ding centraal staan. Zo blijft hun exper­tise actief in het team en wordt fysieke belas­ting verminderd.

Een praktisch voorbeeld: waar een senior magazijn­me­de­werker vroeger volle­dige pick- en pack-shifts draaide, kan hij of zij nu worden ingezet als kwali­teits­coach of mentor voor nieuwe collega’s. 

3. Mentor- en coachroosters

Kennis­over­dracht krijgt een vaste plek in het rooster. Bedrijven plannen bijvoor­beeld ochtend­blokken waarin ervaren krachten nieuwe medewer­kers begeleiden. Vakman­schap blijft zo behouden, zonder dat het ten koste gaat van produc­ti­vi­teit of werkdruk. Leren wordt onder­deel van het werk, niet iets wat erbij komt. 

4. Antici­peren in plaats van reageren

Met een ouder wordende beroeps­groep is datage­dreven planning essen­tieel. Organi­sa­ties kunnen niet langer alleen vertrouwen op beschik­baar­heid, ze moeten weten wanneer iemand op zijn best inzet­baar is. Moderne plannings­soft­ware gaat patronen herkennen zoals herstel­mo­menten, uitval­pe­ri­odes en struc­tu­reel zware diensten. Die infor­matie wordt automa­tisch vertaald in roosteradviezen. 

Volgens Schoon­hoven gaat techno­logie geen planners vervangen, maar versterkt ze hen. “AI en datage­dreven roosters nemen het giswerk weg en geven planners de ruimte om in gesprek te blijven met teams en werk echt mensge­richt te organiseren.”

5. Conti­nu­ï­teit en voorspel­baar­heid in teamsamenstelling

Naast fysieke belast­baar­heid speelt bij senior medewer­kers een minder zicht­baar aspect een steeds grotere rol: ritme-vastheid en teamcon­ti­nu­ï­teit. Waar jongere medewer­kers vaak makke­lijker schakelen tussen verschil­lende teams, rollen en leiding­ge­venden, gedijen ervaren medewer­kers beter in een stabiele werkomgeving.

Dat betekent dat organi­sa­ties ook teamstruc­turen zorgvuldig moeten plannen. Door vaste samen­wer­kingen en terug­ke­rende teamin­de­lingen in te bouwen, voorkom je opera­ti­o­nele ruis, leercurves en onnodige stress bij senior krachten. In zo’n omgeving kunnen zij hun exper­tise optimaal benutten, kennis gefaseerd overdragen en collega’s gericht begeleiden zonder telkens opnieuw te moeten inves­teren in groepsdynamiek.

Vooruitdenken staat centraal

Met deze verschui­ving veran­dert de rol van planners en leiding­ge­venden funda­men­teel. Roosters worden geen uitvoe­rend HR- of opera­ti­o­neel proces meer, maar een strate­gisch instru­ment voor duurzame inzet­baar­heid. Daarbij ontstaat een nieuwe maatstaf: niet alleen bemensen wat nodig is, maar organi­seren wat werkt voor mens én organisatie. 

“We staan aan het begin van een omslag”, stelt Schoon­hoven. “Wie straks succesvol wil zijn, moet vooruit­denken in plaats van opvullen.” Volgens hem wordt techno­logie hierbij geen vervanger van mense­lijk oordeel, maar een versterker ervan: “AI en datage­dreven roosters nemen het giswerk weg. Ze geven planners de ruimte om te doen wat het verschil maakt: in gesprek blijven met teams, talent laten groeien en werk echt mensge­richt organiseren.”

Kortom, vergrij­zing vraagt om vooruit­denken en strate­gisch plannen op belast­baar­heid. Organi­sa­ties die daar vandaag al op inspelen, bouwen aan teams die gezond, gemoti­veerd en toekomst­be­stendig blijven.